قسمت اول

1.  امکان یاری کردن امام زمان علیه السلام

پیش از هرچیز باید ببینیم آیا اصلا ممکن است امام غایب توسط ما ـ  آن هم در عصر غیبت ـ یاری شود؟ و اصلا آیا امام به یاری کسی احتیاجی دارند؟

درپاسخ این پرسش، گریزی جز مراجعه به روایات نیست؛ و خوشبختانه وقتی به روایات مراجعه می کنیم متوجه می شویم نه تنها باب چنین سعادتی در عصر غیبت هم مفتوح است، بلکه عالی ترین نوع خدمت به امام، در شرایطی ست که امام در غیبت به سر می برند. در تایید این مطلب، به این آیات و روایات دقت کنید تا بعدا به سراغ مطلب اصلی، یعنی چگونگی خدمت به امام غایب بپردازیم :

وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ.سوره حدید 25/خداوند متعال دراین آیه کریمه سخن از این اراده ی خود دارد که: من می خواهم معلوم شود چه کسانی خداوند وفرستادگان او را در شرایط غیبت یاری می کنند!

و ذلک بعد غیبة طویلة لیعلم الله من یطیعه بالغیب و یؤمن به(منتخب الاثرج1؛ ص 292 ) پیامبراکرم صلی الله علیه واله نیز دراین حدیث شریف، سخن از غیبت طولانی امام مهدی علیه السلام کرده و هدف ازاین غیبت را در همین مطلب اعلام می فرمایند که: تا معلوم شود چه کسانی در شرایط غیبت اهل ایمان واطاعت و یاری کردن خواهند بود.                                                                                                                                                                                                

و ذاک الذى یغیب عن شیعته و أولیائه غیبة لا یثبت فیها على القول بامامته الا من امتحن الله قلبهللایمان(همان؛ ص101 )                                                                                                                                                       نکته ی بسیار مهم اینکه: امام باقر علیه السلام درحدیث فوق می فرماید: کسانی  بر امر امامت امام غایب استوار می مانند که  قلب ممتحن داشته باشند! اهمیت این مطلب هنگامی آشکار می شود که به روایات رجوع کنیم وبدانیم که: مومنان ممتحن، درردیف ملائکه ی مقرب وپیامبران مرسل شمرده شده اند( ان امرنا اهل البیت صعب مستصعب لایحتمله الاملک مقرب اونبی مرسل او مومن امتحن الله قلبه للایمان)

این مطلبی ست که جلال الدین مولوی هم در دفتر اول مثنوی مورد توجه قرار داده و با اشاره به قصه خدمت جنیان به حضرت سلیمان.س. مطرح می کند؛ همانطور که می دانید؛ اجنه تاوقتی گمان می کردند سلیمان زنده است خدمت می کردند واما به محض افتادن پیکر سلیمان برزمین، دست از خدمت کشیدند..وی با استفاده از همین تمثیل معتقد است که اصلا خدمت در حضور را نمی شود با خدمت درغیبت مقایسه کرد:                                                                                                       پس به غیبت نیم ذره حفظ کار/ به، که اندر  حاضری زان صدهزار                                                                                                                                                                                                                                          راستی چگونه می شود چاکری را  که در حضور شاه، اظهار چاکری وخدمت می کند؛ با عبد مخلصی که در غیاب شاه و در مرزهای دور دست مشغول سربازی وخدمت است مقایسه کرد؟                                                                        

کوکه مدح شاه گوید پیش او/ تا که در غیبت بود او شرم رو؟/ پاس دارد قلعه را از دشمنان/ قلعه نفروشد به مالی بی کران /غایب از شه درکنار ثغرها/ همچو حاضر او نگه دارد وفا/پیش شه، او به بود از دیگران/ که به خدمت حاضرند وجان فشان....                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

درروایات بسیاری نیز آمده است: کسانی که در عصر غیبت بر امر امامت حضرت مهدی علیه السلام استوار می مانند و درحال انتظار از دنیا می روند اجر بیست وپنج، یا پنجاه، یا صد شهید از شهدای صدر اسلام را خواهند داشت .                  البته مخفی نیست که یاران انبیا و امامان معصوم گذشته نیز هرکدام در شرایط دشواری خدمت می کرده وغالبا نیز جان خود را برکف دست گرفته بودند. پس آنچه گفته شد؛ خدای ناکرده  به معنی کم ارزش جلوه دادن خدمات وجانفشانی های اصحاب ویاران اهلبیت علیهم السلام نیست. بلکه سخن ما درواقع، مقایسه ی دو نوع جانفشانی ست که یکی در شرایط حضور ولیّ معصوم است ودیگری در شرایط غیبت، و این بدیهی ست که خدمت نوع دوم ـ چنانچه حقیقتا توفیق انجام آن وجود داشته باشد ـ بسیار ارزشمند تر از نوع اول است؛ چراکه علاوه بر از خود گذشتگی، نیازمند یقین وایمان وبصیرت بسیار نیرومندتری  خواهد بود؛ واین تنها از عهده ی انبیا و مومنان ممتحن بر می آید !

پس عجالتا دراین جا این مطلب را هم توجه داشته باشیم که مقصود از خدمت به امام غایب، صرف دم زدن یاتبلیغ کردن ازایشان نیست؛ بلکه چنانکه توضیح خواهیم داد؛ دراین خدمت نیز نیاز به از خود گذشتگی و جانفشانی و مجاهدت خواهد بود:

چه کسی می تواند به امام خدمت کند؟

ازینجا به بعد کم کم متوجه خواهیم شد که مساله ی یاری کردن امام زمان بسیار فراتر از آن چیزی ست که ما فکر می کنیم؛ وهمانگونه که بعدا انشاالله  خواهیم گفت: خدمت به امام عصر، مستلزم نبرد مستقیم با جبهه ی ابلیس و بلکه درگیری با خود ابلیس علیه اللعنه است. خدمت واقعی به امام مستلزم چالش های پی درپی با قوای اهریمنی عالم خواهدبود...  وخلاصه" راه عشق است این، رهِ حمام نیست"

به نظر ما بهترین جمله ای که فعلا می تواند افق خدمت به امام را برای ما روشن کند در این کلام مبارک سیدالشهداصلوات الله وسلامه علیه است که می بایست آن را  یک دعوتنامه ی تاریخی برای یاران اهلبیت علیهم السلام به حساب آورد:                                     

 «من کان باذلا فینا مهجته وموطّنا علی لقاءالله نفسه فلیرحل معنا»                                                                                                                                                                                                                                              دراین دعوتنامه، در واقع دوشرط اصلی برای امکان خدمتگزاری معرفی شده است:                                                                                                                                                                                                                                

1. من کان باذلا...هرکس برسرآن است که تا آخرین قطره ی خون قلب خود را نثار ما کند.... دراین عبارت شریف دقت کنید که از دو کلمه ی "باذل" و "مهجه" استفاده شده است: باذل در لغت عرب به کسی می گویند که بسیار سخیّ و جوانمرد باشد ومهجه به معنی "خون، خون دل"، آمده است؛ مهجة کل شی ء یعنی: بهترین هرچیز، یا به قول خودمان گل سرسبد هرچیز. بنابراین می توان گفت: کسی قادر به یاری امام خواهد بود که اولا بسیار جوانمرد وبخشنده باشد؛ چنانکه یاران سیدالشهدا علیه السلام نیز همگی از جوانمردان عالم بوده وبسیار سخیّ بوده اند و درروایات ما نیز آمده  است :« ابدال امت به خاطر عبادت های زیادشان نیست که به چنان مقامی رسیده اند بلکه به خاطر سخاوت زیاد ورحمتی که بر همه ی خلائق دارند به آن مقام رسیده اند» ثانیا سخاوتی که دراین جا لازم است فقط سخاوت در مال نیست بلکه سخاوت در بهترین وشیرین ترین چیزها، ازجمله سخاوت در خون است. اما اینکه امام به جای کلمه ی "دم" از کلمه ی "مهجه" استفاده کردند حاکی ازین است که حتی خون تنها هم کافی نیست بلکه باید خون قلب باشد یعنی تمام دغدغه ها و آرزوها وتمام چیزهایی که برایش خون دل خورده یا می خوریم...همه ی اینها را فدای این راه باید کرد وبلکه تنها دغدغه وتنها خون دل ما خود امام و عشق به ایشان باشد که دراین صورت، کسی نمی تواند به این حریم پاکبازان آستان امام مشرف شود مگر آنکه هیچ همّ وغمی جز امام وهیچ آرزویی جز او نداشته باشد! آنچه این تفسیر را تایید می کند قسمت بعدی کلام مبارک امام است؛ دقت بفرمایید:

2.موطّنا علی لقاء الله: شرط دوم (که شاید شرطی برای شرط اول باشد) این است که «مُوَطِّن بر لقاالله» باشد؛ این جمله را این گونه می توانیم توضیح دهیم: مُوَطِّن به کسی می گویند که تمام سرمایه واثاث واسباب زندگی اش را جمع کرده واز شهری به شهر دیگر آورده و در حقیقت وطن اصلی اش را در این شهر جدید قرار داده است. طبیعتا چنین کسی دیگر نسبت به وطن قبلی دغدغه ی چندانی نباید داشته باشد؛چون تمام زندگی ومناسبات واسباب واثاثیه اش را دروطن جدید قرار داده و دیگر مسیر دغدغه ها وجنس مسائل ونگرانی ها وعلاقه هایش، همگی در همین شهر جدید تعیین خواهد شد.                                                                                                                                                                      پس حالا کسی می تواند در خدمت امام باشد که از وطن دنیا اِعراض  کرده ودیگر نسبت به دنیا واهل دنیا گیر وگرفتاری ندارد؛ گیر دنیا نیست؛ گیر مردم واین وآن نیست؛ اصلا در عالم دیگری ست؛ موطنا علی لقاءالله است یعنی از افق دنیا پرکشیده وخیمه در ملکوت زده است. کسی می تواند به یاری امام زمانش بشتابد که غل وزنجیرهای مادی را باز کرده، هیچ نگرانی بابت این دنیای مرده ومادی  ندارد؛ ودرواقع به مقام شهادت رسیده است؛ یا به تعبیردیگر:                                                                      

                                                           وقتی  می توانیم در جزیره ی خضرای مهدویون اقامت کنیم  که ویزای سرخ  شهادت را گرفته باشیم. ...ادامه دارد