سفارش تبلیغ
صبا ویژن

مهدی مشکات ـ شعرونظر

 

 

بسم الله الرحمین الرحیم

 اشاره:

اول: درنوشتارقبلی گفتیم :بهارسالکان الی الله ،از ماه  پرفیض رجب آغازمی شود؛همچنین وعده دادیم که درخصوص این مطلب،نکات دیگری را هم عرض کنیم حال،یکی از نکات مهم را باتامل درهمان لقب معروف این ماه ،یعنی «اَصَبّ»،یادآورمی شویم؛البته کلیّت این مطلب را درهمان مقاله ء قبلی هم متذکرشدیم ولی دراینجا بادقت بیشتری بررسی خواهیم کرد:                                                                                                                                                                                                                                        دوم:می دانیم که ادبیات دین،خصوصا کلمات وعناوینی که در خصوص امور مهم استفاده می شود ؛همگی از عالم  ملکوت وازطریق وحی،نازل می شوند (الاسماءتنزل من السماء)بنابراین برای معرفت افزایی نسبت به حقایق دین ،یکی ازابتدایی ترین راه ها نیز درهمین مراجعه به فقه اللغة وتدبر در تبار معنایی کلمات واسماء وعناوینی ست که توسط معصومان علیهم السلام ،برای معرفی یک حقیقت ،انتخاب شده است .اکنون وباتوجه به همین حقیقت،می خواهیم برخی اسرار ونکات ماه شریف رجب را ـ که به فرموده  رسولخداصلی الله علیه واله ،«ماه ویژه ء خداوند، و پرعظمت ترین ماه هاست » به دست آوریم ؛وبرای این منظور، چنانکه گفته شد؛به  واژه ء "اصب" ، توجه می کنیم :

                                                                                                               *******

اصب، از مصدر "صبّ" مشتق شده است. این کلمه درلغت عرب،معمولا برای «ریخته شدن آب» استفاده می شود : صب الماء یعنی :آب را ریخت.                                                                        حال،نکته ء اول دراین است که: برای خالی کردن یک ظرف بزرگ ،مثل منبع  آب،چند روش وجود دارد ؛بدین ترتیب که :ممکن است آب را به صورت چکه چکه خالی کنند؛یا به صورت بارشی مثلا ازطریق دوش ،(و به روش بارانی) بریزند؛ یا نهایتا به صورت جاری کردن ؛ مثلا ازلوله ء کتری،یا شلنگ ...

توجه بفرمایید که یکی ازویژگی های زبان عربی درهمین دقیق بودن آن است ؛ولذا برای هریک ازین روش ها،یک تعبیر ویژه ای به کارمی برد ؛واکنون نکته ء بسیارجالب درخصوص تعبیر"اصب" نیز همین است که : معمولا واژه ء "صب" را درخصوص هیچ یک از روش های یادشده برای تخلیه ء آب به کار نمی برند؛ بلکه این واژه را تنها برای هنگامی به کارمی برند که خواسته باشند  آب را  توسط خود ظرف ـ بدون واسطه ـ  

خالی کنند!؛ واین حالتی ست مثل فروریختن آبشار ...(شاید کلمه ء «صبا» هم درمورد باد رحمت افشان و بهار انگیزشمال، ازهمین جهت انتخاب شده است* /ن.گ:پاورقی)                                         پس انتخاب تعبیر" اصب " درخصوص  این ماه عزیز، بدین خاطراست که دراین ماه پرمهر، (که ماه مخصوص به خود خداوندمتعال ،وماه اولیای خاص اوست) خداوند عزوجل نیز برای میهمانان خود ،نهایتِ             " مهر افشانی" را خواهد داشت ،ومیهمانان مکرم خداوند، دراین ماهِ رحمت افشان الهی، با اوج نوازش مستقیم خداوند، وبارش شدید رحمت حضرتش مواجه خواهندشد؛چراکه واژه ء "اصب" ، به اصطلاح،"افعل التفضیل" است وبه معنای «بیشترین افشانش» ترجمه می شود.بدین ترتیب،ماه رجب المرجب همچون قله ای ست که مارا درمعرض بیشترین افشانش رحمت وفضل الهی قرار می دهد ؛  چنانکه درهنگام بارش باران نیز ،هرچه به طرف قله ء کوه نزدیک شویم ؛بارش ها سنگین ترمی شود.                                                                                                                          

فراموش نکنیم که :به فرموده رسول خداصلی الله علیه واله،«ماه رجب ماه خداست وماه شعبان ماه رسول خدا، وماه رمضان ماه امت است؛وهیچ ماهی به عظمت رجب نمی رسد»پس اگرچه ماه مبارک رمضان نیز ماه خدانامیده شده است ؛اما درواقع،ماه مبارک رمضان ماه "ضیافت عمومی"ست؛وماه پرفیض رجب ،"ضیافت مخصوص" بوده وتنها «اهل الله» ،لیاقت ورود دراین ضیافت را خواهند داشت؛همانان که درقیامت نیز تحت عنوان "رجبیون " فراخوانده شده و با نهایت شکوه و جلال و ترجیب وترحیب ،ازمیان عموم مردم عبورمی کنند و مورد حسرت وغبطه ء آنان قرار می گیرند

بهترین اعمال:

به نظرمی رسد،دراین فرصت استثنایی ـ گذشته از دعابرای فرج که همواره افضل الاعمال است ـ استغفار ومناجات ،وخصوصا تهجد نیز بهترین شیوه ء بهره برداری از برکات این ماه عزیز است باشد ؛ والبته یکی از مواسم اعتکاف نیز درهمین موسم بهار گونه ء ماه رجب است .همچنین  "روزه" نیز برای کسانی که استطاعت آن راداشته باشند؛ از بهترین اعمال وجانبخش ترین آنهاست .اما برای کسانی که علاقه به روزه گرفتن داشته ولیکن توان آن را ندارند نیز انشاالله همین نیت وحسرت وآرزوی روزه داری کافی ست؛ضمن آنکه ذکر مخصوصی هم برای همین افراد وارد شده که باگفتن آن ،به خیل روزه داران خواهند پیوست.درپایان دوروایت ویک نکته نیز از سایت آقای محمد باقرفیروزی نقل می کنیم :

 

 رسول خدا«صلی‌الله‌علیه‌وآله»  می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى نَصَبَ فِی السَّمَاءِ السَّابِعَةِ مَلَکاً یُقَالُ لَهُ الدَّاعِی فَإِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَجَبٍ یُنَادِی ذَلِکَ الْمَلَکُ کُلَّ لَیْلَةٍ مِنْهُ إِلَى الصَّبَاحِ طُوبَى لِلذَّاکِرِینَ طُوبَى لِلطَّائِعِینَ وَ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى أَنَا جَلِیسُ مَنْ جَالَسَنِی وَ مُطِیعُ مَنْ أَطَاعَنِی وَ غَافِرُ مَنِ تَغْفَرَنِی الشَّهْرُ شَهْرِی وَ الْعَبْدُ عَبْدِی وَ الرَّحْمَةُ رَحْمَتِی فَمَنْ دَعَانِی فِی هَذَا الشَّهْرِ أَجَبْتُهُ وَ مَنْ سَأَلَنِی أَعْطَیْتُهُ وَ مَنِ اسْتَهْدَانِی هَدَیْتُهُ وَ جَعَلْتُ هَذَا الشَّهْرَ حَبْلًا بَیْنِی وَ بَیْنَ عِبَادِی فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَیَّ. مستدرک‏الوسائل، ج 7 ، ص 535 

خداوند در آسمان هفتم فرشته‌ای را قرار داده که به او «داعی» گویند ؛چون ماه رجب فرا رسد؛ آن فرشته از سر شب تا صبح ندا سر می‌دهد! خوشا به حال ذاکران و یادآوران خدا، خوشا به حال مطیعان. و خداوند تعالی می‌فرماید: من همنشین کسی هستم که همنشین من است، من مطیع کسی هستم که مطیع من است، من بخشندة کسی هستم که تقاضای بخشش کند. ماه، ماه من، بنده، بندة من، رحمت، رحمت من. هرکس مرا در این ماه بخواند اجابتش می‌کنم، و هرکس از من چیزی طلب کند به او عطا کنم و هرکس از من طلب هدایت کند، او را هدایت می‌کنم. این ماه را ریسمانی بین خود و بین بندگانم قرار دادم، هرکس بدان چنگ زند به من می رسد .

روایت دوم:

حضرت صادق  علیه السلام فرمودند : «إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ نَادَى مُنَادٍ فِی بُطْنَانِ الْعَرْشِ أَیْنَ الرَّجَبِیُّونَ فَیَقُومُ أُنَاسٌ یُضِی‏ءُ وُجُوهُهُمْ لِأَهْلِ الْجَمْعِ عَلَى رُءُوسِهِمْ تِیجَانُ الْمَلِکِ مُکَلَّلَةً بِالدُّرِّ وَ الْیَاقُوتِ مَعَ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ أَلْفُ مَلَکٍ عَنْ یَمِینِهِ وَ أَلْفُ مَلَکٍ عَنْ یَسَارِهِ یَقُولُونَ لَهُ هَنِیئاً لَکَ کَرَامَةُ اللَّهِ یَا عَبْدَ اللَّهِ فَیَأْتِی النِّدَاءُ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ عِبَادِی وَ إِمَائِی وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَأُکْرِمَنَّ مَثْوَاکُمْ وَ لَأُجْزِلَنَّ عَطَایَاکُمْ وَ لَأُبَوِّئَنَّکُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِینَ فِیها وَ نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِینَ إِنَّکُمْ تَطَوَّعْتُمْ بِالصَّوْمِ لِی شَهْراً عَظَّمْتُ حُرْمَتَهُ وَ أَوْجَبْتُ حَقَّهُ مَلَائِکَتِی أَدْخِلُوا عِبَادِی وَ إِمَائِی الْجَنَّةَ ثُمَّ قَالَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ«ع»  هَذَا لِمَنْ صَامَ شَیْئاً مِنْ رَجَبٍ وَ لَوْ یَوْماً وَاحِداً فِی أَوَّلِهِ أَوْ فِی وَسَطِهِ أَوْ فِی آخِرِه» روضة الواعظین و بصیرة المتعظین،  ج ‏2

 چون روز رستاخیز به پا شود، منادى از درون عرش ندا می ‏دهد! أَیْنَ الرَّجَبِیُّونَ ؛  رجبی‏ون کجایند ؟ گروهى برمی خیزند که چهره‏ شان براى مردم محشر می ‏درخشد، بر سرشان تاج پادشاهى آکنده از مروارید و یاقوت است. همراه هریک از ایشان هزارفرشته از سوى راست و هزار فرشته از سوى چپ ایستاده ‏اند و به او می ‏گویند اى بنده خدا! کرامت خداى بر تو گوارا باد! از عرش هم ندا می ‏آید که اى بندگان من! سوگند به عزت و جلال خودم جایگاه شما را گرامى و عطاى شما را فراوان قرار می ‏دهم و غرفه ‏هایى از بهشت به شما ارزانى می ‏دارم که از زیر آن جوی ‏ها جارى است و جاودانه در آن خواهید بود و پاداش عمل‏ کنندگان چه نیکوست، شما براى من در ماهى روزه گرفتید که حرمت آن ماه را بزرگ و حق آن را واجب کرده‏ ام. اى فرشتگان من! این بندگان مرا به بهشت درآورید. امام صادق«ع»  اضافه فرموده است که این پاداش کسى است که چیزى از ماه رجب را روزه بگیرد، هر چند یک روز از دهه اول یا دوم یا آخر آن باشد.

 

از آیت‌الله آمیرزا جواد آقای ملکی تبریزی (اعلی اللّه مقامه) سؤال کردند: چطور می‌شود یک عدّه در ماه مبارک رمضان از این ماه خسته می‌شوند و منتظرند زود تمام شود ، امّا یک عدّه به آن عشق می‌ورزند؟ فرمودند: برای اینکه (این دسته دوم)درماه رجب‌المرجب از گناه پاک نشدند.

.......................................................................................................................

*درخصوص بادصبا،عارفان وحکیمان ما نکات وحکایات بسیاری دارند که دراین فرصت محدود،صرفا مطالبی را ازدانشنامه ء ویکی پدیا منتقل می کنیم :(خصوصا درروایتی که نقل کرده است دقت بفرمایید)

باد صَبا (نام‌های دیگر: باد بَرین، باد پیش) در اصطلاح قدیمیان بادی را می‌گویند که از سوی شمال شرقی بوزد. باد صبا را بادی صبحگاهی، بهاری و لطیف و خنک می‌دانستند....

 پیامبراکرم صلی اللّه علیه و سلم فرمود: نصرت بالصبا و اهلکت عاد بالدبور.[من به وسیله ء بادصبا یاری شدم؛چنانکه قوم عاد به وسیله ء باد "دبور" هلاک شدند] و قصه آن به این وجه‌است که روز خندق آن حضرت دعا کرده به این دعا: یا صریخ المکروبین و یا مجیب المضطرین اکشف همی و غمی و کربی تری مانزل بی و باصحابی . پس مستجاب شد دعا و فرستاد حق تعالی جماعتی از ملائکه را تا طنابهای خیمه‌های ایشان می‌بریدند و میخها را می‌کندیدند و آتشها را می‌کشتند و ترسی و رعبی در دلهای ایشان پیدا شد که غیر از فرار چاره ندیدند پس آمد باد صبا و کندید میخها را و انداخت خیمه‌ها را و بر زمین افکند دیگها را و ریخت بر روی ایشان خاک را و انداخت سنگریزه هارا و می‌شنیدند در هر گوشه‌ای از معسکر خود تکبیر را.پس گریختند شباشب و گذاشتند بارهای گران را. و شیخ عمادالدین در تفسیر خود آورده که اگر نه آن بودی که خداوند تعالی محمد را رحمة للعالمین آفریده، آن باد صبا بر ایشان اشدّ بودی از باد عقیم که بر عادیان فرستاد.  [غرض از نقل این مطلب دراینجا این بود که بدانیم :ماه رجب الاصب نیز درست مثل بادصبا ست که  می تواند دارای شدت باشد؛حال این شدت چنانچه ازجانب رحمت الهی برخیزد ؛شدت رحمت ونصرت خداوند را تولید می کند....ولایزیدالظالمین الاخسارا...اللهم ارحمنا وارحم جمیع المسلمین بحق محمد وال محمد وبحرمة الرجبیون ؛وادخلنا فی کل خیرادخلتهم فیه واخرجنا من کل سوء وشراخرجتهم منه] نفس بادصبایتان همواره مشک افشان


ارسال شده در توسط مهدی مشکات(بیاتی)

 

باعرض تبریک

 

 «هذامن فضل ربی»                       


                                                                                       *      شعر برگزیده در

                                                                                                            کنگره  کشوری شاعران آیینی*

                                                                                       *    نذر ســلامت مادرعــــــــــــزیزم

                 ***                                                                 *   تقدیم به همه ی پاک بانوها   

ای نام تو نو بهـــــــــــــارِ آغاز

بی نام تو  لاله کی شود باز؟  

                        

ای حُسن تو مَطلع شقایق                      

دیباچه ی اولین دقایق


ای بخت سپید صبحگاهی                    

دوشیزه ی عصمتِ الهی


ای زهره جبینِ مطلع البدر                                  

گیسوی هزار لیلـة القدر


ای مایه به مهر و ماه داده                                     

آسایه به شامگاه داده


ای نام تو بر نگین خاتم                         

مصداق تمام اسم اعظم


مفتاحِ دری که بسته باشد                       

مصباحِ دلی که خسته باشد


بر سکه ی حوری و ملَک، حک                

در هفت عروسِ نُه فلک، تک


فرّمایه ز کیست روح مریم؟                     

فرمانبرِ کیست نوح در یمّ ؟


ای کوثرِ در «کَسا» نِشسته                                         

بر تارُکِ «هل اتی» نِشسته


گُلپونه ی پینه بسته دستت                             

دستاس فلک به گرد شستت


واکرده بهشت بر توآغوش                       

هر چند که می کنی فراموش


حوران بهشت در شگفتند                        

شرابه ی  دامنت گرفتند


پر در پر و سر به سر یکایک                     

دنبال پیامبران ملایک


در طوفِ تو دف به کف رسیدند             

پابوس تو صف به صف رسیدند


خاتم زده بوسه ها به دستت                      

یعنی که فدای ناز شستت


ای دختر سوگوار سرمد           

ای مادر داغدار احمد


ای فرش نشینِ عرش در بر                       

پهلوی تو دادگاه داور


هم غنچه ی  گل نهفته ای تو                   

هم وحیِ سخن نگفته ای تو


ای چشم تو هفت پرده ی هو                   

چشم تو کجا و چشم آهو؟


در عین جمال، ذوالجلالی

مجموعه ی احسن الخصالی


***

ای چشم تو چشمه ی اهورا                                 

«طاها»ی نِشسته در «طَهورا»


وحی عسل و زبان سوسن                                 

بیت الغزل نظام احسن


کندوی ملَک به خانه ی کیست؟                             

هندوی فلک نشانه ی کیست؟


ای شبنم برگ قل هوالله                                               

خال لب حق ، کریمـة الله


مستوره ی «سبعة المثانی»                                          

اســـطوره ی آب زندگانی


تمثیل خدا به یک اشاره:                                              

خورشــــــــیدِ دوازده ستاره


اســـــــــــرار تو مدرک نبوت                                                 

رفتار تو مســلک نبوت


ســـجاده ی تو پَرِ ملایک                                               

تسبیـــــــح تو گوهر ملایک


از خاک  تیمـــــــــــــم تو آدم                                      

برخاست و شد مسیحِ مریم


ای مادر مهــــــــترِ زمانه                                      

مقصود تویی ، جهان بهانه


جز سرّ تو نیست در مقامات                                

خود دانی و فاطر السماوات...


ای ماه معاد، قطب ساعت                                

دریای حماسه ی شفاعت


فرمان قضا، نصیبه ی توست                                   

دیوان جزا کتیبه ی توست


ای کار گشای هر چه بستند                                

تیمارِ دلی که درشکستند


این بارِ گناه بسته ی ما                                      

این هم دلِ در شکسته ی ما


از عمر، نمانده غیر پاسی                                    

ماییم و دلی که می شناسی


ماییم   تنی تباه کرده                                   

برنامه ی خود سیاه کرده


جز مهر تو حاصلی نداریم                                 

هر چند که قابلی نداریم


ای مادرِ محض مهربانی                                   

تو ،بنده شناسِ نکته دانی


دانی که دلی خراب دارم                                 

جامی تهی از شراب دارم


می سوزم و روی آتشم نیست                             

در شیشه ی دل پریوَشم نیست


ابتر شده دودمان آهم                                                   

از کوثر تو پیاله خواهم


دریاب دل رمیده ام را                                                  

وین جان به لب رسیده ام را


این قصه ی  روی داده را ، هم                            

وین نامه ی سرگشاده را ، هم


ای مهر تو مایه  ی شفاعت                                                 

وی قهر تو سوره ی برائت


فردای قیامت و تو و من

چشمم به شفاعت تو روشن (قسمت دوم درصفحه بعد)

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

*کنگره ی استان فارس ـ فدک الزهرا سلام الله علیهاـ 1380


ارسال شده در توسط مهدی مشکات(بیاتی)

 ***

ای تحفه ی سدره، سیب طوبی                            

انسیه نمای حورْ سیما


ای جز تو حجاب – لایه لایه                              

مضمون کتاب- آیه آیه


ای روح مقدسات عالم                                                

روح القدس از تو می زند دم


ای نسل تو چشمه ی مبارک                            

اصل تو کرشمه ی تبارک


ای از تو نژاد سبز، باقی                                                 

غوغای چمن چمن اقاقی


بنگر که تو می شوی به معراج                             

سبّابه ی بهت کاج در کاج


پیراهن آفتاب برتن                                       

منجوق ستارگان به دامن


ای عرش خدا «پَرَندِ»آهت                                             

جبریل، براق نیمه راهت


آنان که ره خدا گرفتند                                                

از پاقدمِ تو پا گرفتند


روح و ملَک و مسیح و ادریس                            

حوران حرم نشین پردیس


از مهرِ رخ تو همچو اسپند                                 

سبّوح زدند و پر گرفتند


ای لطف نسیم، قهر طوفان                               

آشوبِشِ عقل فیلسوفان


ای دیده ی عقل، از تو کوتاه                              

محراب شهود، چشمِ الله


راز ســــحر و سپیده  ی عشق                                     

ای دیده ی تو چکید ی عشق


وصف تو و حور؟ لا وکلّا                                  

انسیّه، ولی هزار امّا


تندیس خدا بدین شمایل:                                  

آیینه ی کبریا مقــــــابل


پرگار حریم "لَن تَرانی"                                               

در نقش تو مانده عقلِ« مانی»


واللیل: حجابِ والنهارت                                               

والشمس: نقابِ زینهارت


ای جلوه  ی ذات، لوحش الله!                             

مرآت صفات! بارک الله!...

***

ای علت انبیای مرسل                                                   

معلول علی ، شهید اول


ای قلب شکسته ی پیمبر                                               

پهلوی تو سینه می زند در


گر نه تو خلیله ی خدایی                                                 

در آتش بولهب چرایی؟


یک روز به دامن پیمبر                                                  

یک روز میان آتش اندر


یک روز گُلِ سرِ مدینه                                                 

یک روز «مدال سرخِ سینه»


یک روز خطاب نازدانه

یک روز عتاب تازیانه


بس کن که طریق طاقتم رفت                              

بس کن که سر بلاغتم رفت


بس کن که «خدا خدا خدایا»                              

از خاک رسول کرده غوغا


یا فاطمه! من بلاغتم نیست                                  

بر شعر فصیح طاقتم نیست


نام تو برای پاکبازی ست                                              

کِی بهر چنین زبان درازی ست


ای دُرّ یتیم،  قرّةُ العین                                                

خون گریه کناد چشم کونین            


تاریخ درِ شکسته بگذار                                                

گل ًمیخِ به خون نِشسته بگذار


مگذار سر جنون بگیرم                                                 

از رگ رگ خویش ، خون بگیرم


این تیر، کنون نجَسته اولی                                  

هم در دل من نشسته اولی


آلاله به خون سرشته بهتر                                  

مرغ دل ما برشته بهتر


چون حلقه بر این نگینِ سختی                            

دندان به جگر گرفته لَختی


در کارِ بلال ماندنم به                                                   

در مأذنه لال ماندنم به


از داغ تو ای بهارِ ایزد                                                  

طاووس بهشت پر بریزد


ای زخم تو یادگار شیعه                                                

خون جوشیِ هر بهار شیعه


ماییم تبارِ تب گرفته                                         

اسرار هزار شب گرفته


خورشیدِ به شب نهفته داریم                               

یک سینه سخن نگفته داریم


در سُنبُله می نهیم این داد                                   

تا قبضه ی ذوالفقارِ میعاد


***

خورشید نهفته – آه، زهرا!                                 

داغ تو  گرفته ماه ، زهرا!


از خاک تو رُسته ایم والله                                        

خاک تو نجسته ایم والله


از خاک نبوده ای که در خاک                                               

جوییم تو را- الهه ی پاک!


ای پرده نشین لامکانی                                                             

ای سدره نشان بی نشانی


قبر تو عمارتی ندارد

قدر تو عبارتی ندارد

                                     خاک آستان اقدس ـ  مهدی مشکات(بیاتی ریزی)

                                            ویراسته ای از  سروده سال      1374


ارسال شده در توسط مهدی مشکات(بیاتی)

(بازنشر)

باتبریک سال نو

 در بهارجوانی ام با دیوان سعدی علیه الرحمه آشناشدم وقصیده ی "بامدادان که تفاوت نکند لیل ونهار/خوش بوَ د دامن صحرا وتماشای بهار" ش راخواندم ؛ قصیده ای که انصافا طنین وحی دارد وهمسایه ی معجزه است ؛این شعرآنچنان شوروهنگامه ای درمن ایجادکرد که به هزار زبانم نمیتوان گفت...                    هفته ها گذشت وهمچنان زخمه های شورانگیزاین قصیده ،بر پرده های دلم چنگ جنون می زد ؛تا سرانجام در آن سالی که عیدنوروز وفطرش درهم آمیخته بود، اولین میوه ی این نهال بوستان سعدی به بارنشست ؛و اکنون این قصیده ای که ملاحظه خواهید کردنیز(هرچند ردپایی ازمعانی ومضامین شعرسعدی درآن دیده نشود؛ اما چنانکه اشاره شد ) تحت تاثیر فضا ی فیاض بوستان جانبخش او ،و ـ به هرترتیب ـ از اولین  ارمغانی های همان نهال مبارک ، واز اولین سروده های سَره ی این بنده است....هنوز هم وقتی این سروده رامی خوانم راستی باورنمی کنم که این طرفه ، ازجوانی 21 ساله ونه چندان آشنا به رسم ورموز شعروشاعری سربرزده باشد؛اما هرچه هست، لطف الهی ،وازبرکت نفس کیمیایی آن پیامبرعشق وبهار و آشتی ،یعنی جناب مشرف الدین مصلح سعدی شیرازی علیه الرحمه است...

همچنین و درپی این  ماجرا ،وقتی که ازمددبخت کارساز،با استاد بزرگ وبی مانندم جناب احمدعزیزی (عافاه الله)آشناشده واین رقیمه را برایشان عرضه کردم؛ با آن که آن جناب،عادت چندان به تعریف ازشعرکسی نداشت اما  سرمست وحیرت زده ،آن چنان شد که دفترشعرم را به گل گلِ تشویق وتعابیر جانانه و جاودانه خود بیاراست ؛ازجمله آنکه ابیات این سروده را "منزلگاه حوران معانی و..." نامید وخدای را بر هرفضل ومنت بی دریغش سپاسگذارم و ازشما دوستان نیز تمنای دعابرای شفای عاجل آن یگانه ی دوران ومهرفروزان تاریخ ادبیات معاصر دارم.

 

                     ***

 

عید بهار و موعد سلطان گل رسید

بخت قدح شکفت و نسیم رَزان وزید

 

تا مشت پر کنند درختان زنُقل دشت

تنپوش کرده اند حریر سپید عید

 

افشانده­ اند در قدح باده برگ گل

یعنی بهارِ مِی ­شد و «حیّ علیَ التَّرید»[1]

 

مینا! بهوش باشد که فرمود می فروش:

دوشینه پنبه­ ها دگر از گوش واکنید

 

دف بر زنان سپاه سپیدار، صف زدند

گویی قِران زُهره و مرّیخ شد پدید

 

دم بر زد از تنورِ شقایق حدیث طور

«فارالتّنورِ» نور، در این آیه بنگرید

 

بر پرنیان نِشسته، پری خو، چوپاره مُشک

رقصیده در قصیده ی خون، ارغوان دمید

 

گل کرده است مستیِ گلهای آتَشی

واکرده است سلسله، باد از جنونِ بید

 

موج ترانه جمجمه ی خاک را شکفت

خاکستر آن سر است که نشنید این نَشید

 

کِی گوش خسرو، این بشنید است و کی قباد؟

کاووس، کوس دولت این کَی کجا شنید؟

 

یا ذالجلال! این چه ترازوی مَعدِل است؟

هفت آسمان برابر خاکی توان کشید!

 

خاک از گلاب ناب سَبَق برده است، یا

شاباشْ ریخت ژاله، بر آلاله ی شهید؟

 

یا در زمین نگارِ بهشتی کشیده­ اند

یا سُرمه حور عین به مژگان من­ کشید؟

 

یحیی تبار غنچه به «تعمید» برده است؟

روح القُدُس گریبِ گل مریمی درید؟

 

اَشکال غیب، در دل مستان روزه ­دار

از شیشه ی کدام پریزاده بر پرید؟

 

خالی ببند شیشه در این نوبهار مست

کامروز می­ نخورده دلم پیرهن درید

 

واشهوتاه! سینه ی لیمو پر آب گشت

وانشأَتاه! کوزه ی خشخاش بتْرکید

 

 گلبانگ بوس بوس، چو بر غنچه زد هَزار

لرزید عقل ناب چو ایمان سُست بید

 

گلها دمی به روضه ی یوسف گریستند

دستان هزار دست در این ماجرا بُرید

 

قمری گلو دریده  زافغان- هلا هلا!

یعنی :مسیح در رگ ناقوس گل دمید

 

کوکوی وصل توست در این دشت، یا کریم!

هوهوی حسن توست در این شهر، یا شهید!

 

باران فیضِ توست براین  "نیست بودِگان"

آب طلب نکرده مراداست  ،یامُرید!

 

جام جهان نما افق دل گرفته است

ای قطره ­ها به محشر دریا خوش آمدید

 

پروانه سیرانفس وآفاق میکند

ازاین سفیرِ سوخته کس های وهو ندید

 

دانی که دانه ­های بهاری چه گفته­ اند؟

جانی بیا بباز که صد جان بری مَزید

 

این باده از کجاست که هر کس نخورد و رفت

غیر از سرابِ عیش و بجز خار گل نچید؟

 

شیطان که سجده بر گِل آدم روا نداشت

زیرا نه بوی آتش سلطان گل شنید

 

آخر نشد معیّنم، این کِلکِ خونْ شکر

شهد از چه خورد و حبّه ی خال که را مکید؟

 

قومی به روزه­ داری و قومی به انتظار

ما را نسیم مست «کُلی وَاشربی» وزید

 

چشم و چراغ باده ی «مشکات» روشن است

ای ماهِ من برآ، که برآمد هلال عید              

                                                              نوروز 71(با اندکی ویرایش وافزایش)

.....................................................................................................

1 ـ حیّ علیَ التَّرید: (ترید:همان که ما درگویش خودمان "تلیت" میخوانیم ـ نان خردشده در دوغ وامثال ذالک )کلامی ضرب المثل گونه درزبان عرب است که ظاهرا بیشتر در برخی تعارفات مثلا وقتی سفره ای آماده شده باشد به کارمی برند

گنجور

  

قصیده شماره 25 - در وصف بهار

 
سعدی
 

بامدادان که تفاوت نکند لیل و نهار

خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار

صوفی از صومعه گو خیمه بزن بر گلزار

که نه وقتست که در خانه بخفتی بیکار

بلبلان وقت گل آمد که بنالند از شوق

نه کم از بلبل مستی تو، بنال ای هشیار

آفرینش همه تنبیه خداوند دلست

دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار

این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود

هر که فکرت نکند نقش بود بر دیوار

کوه و دریا و درختان همه در تسبیح‌اند

نه همه مستمعی فهم کنند این اسرار

خبرت هست که مرغان سحر می‌گویند

آخر ای خفته سر از خواب جهالت بردار

هر که امروز نبیند اثر قدرت او

غالب آنست که فرداش نبیند دیدار

تا کی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش

حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار

کی تواند که دهد میوه ء الوان از چوب؟

یا که داند که برآرد گل صد برگ از خار

وقت آنست که داماد گل از حجله? غیب

به در آید که درختان همه کردند نثار

آدمی‌زاده اگر در طرب آید نه عجب

سرو در باغ به رقص آمده و بید و چنار

باش تا غنچه ء سیراب دهن باز کند

بامدادان چو سر نافه ء آهوی تتار

مژدگانی که گل از غنچه برون می‌آید

صد هزار اقچه بریزند درختان بهار

باد گیسوی درختان چمن شانه کند

بوی نسرین و قرنفل بدمد در اقطار

ژاله بر لاله فرود آمده نزدیک سحر

راست چون عارض گلبوی عرق کرده ء یار

باد بوی سمن آورد و گل و نرگس و بید

در دکان به چه رونق بگشاید عطار؟

خیری و خطمی و نیلوفر و بستان افروز

نقشهایی که درو خیره بماند ابصار

ارغوان ریخته بر دکه خضراء چمن

همچنانست که بر تخته? دیبا دینار

این هنوز اول آزار جهان‌افروزست

باش تا خیمه زند دولت نیسان و ایار

شاخها دختر دوشیزه? باغ‌اند هنوز

باش تا حامله گردند به الوان ثمار

عقل حیران شود از خوشه? زرین عنب

فهم عاجز شود از حقه? یاقوت انار

بندهای رطب از نخل فرو آویزند

نخلبندان قضا و قدر شیرین کار

تا نه تاریک بود سایه? انبوه درخت

زیر هر برگ چراغی بنهند از گلنار

سیب را هر طرفی داده طبیعت رنگی

هم بر آن گونه که گلگونه کند روی نگار

شکل امرود تو گویی که ز شیرینی و لطف

کوزه‌ای چند نباتست معلق بر بار

هیچ در به نتوان گفت چو گفتی که به است

به از این فضل و کمالش نتوان کرد اظهار

حشو انجیر چو حلواگر استاد که او

حب خشخاش کند در عسل شهد به کار

آب در پای ترنج و به و بادام روان

همچو در زیر درختان بهشتی انهار

گو نظر باز کن و خلقت نارنج ببین

ای که باور نکنی فی‌الشجرالاخضر نار

پاک و بی‌عیب خدایی که به تقدیر عزیز

ماه و خورشید مسخر کند و لیل و نهار

پادشاهی نه به دستور کند یا گنجور

نقشبندی نه به شنگرف کند یا زنگار

چشمه از سنگ برون آید و باران از میغ

انگبین از مگس نحل و در از دریا بار

نیک بسیار بگفتیم درین باب سخن

و اندکی بیش نگفتیم هنوز از بسیار

تا قیامت سخن اندر کرم و رحمت او

همه گویند و یکی گفته نیاید ز هزار

آن که باشد که نبندد کمر طاعت او

جای آنست که کافر بگشاید زنار

نعمتت بار خدایا ز عدد بیرونست

شکر انعام تو هرگز نکند شکرگزار

این همه پرده که بر کرده ء ما می‌پوشی

گر به تقصیر بگیری نگذاری دیار

ناامید از در لطف تو کجا شاید رفت؟

تاب قهر تو نیاریم خدایا زنهار

فعلهایی که ز ما دیدی و نپسندیدی

به خداوندی خود پرده بپوش ای ستار

سعدیا راست روان گوی سعادت بردند

راستی کن که به منزل نرود کجرفتار

حبذا عمر گرانمایه که در لغو برفت

یارب از هر چه خطا رفت هزار استغفار

درد پنهان به تو گویم که خداوند منی

یا نگویم که تو خود مطلعی بر اسرار

 

ارسال شده در توسط مهدی مشکات(بیاتی)